Dostawy i zwroty w Unii Europejskiej [cz. 1/2]

Unia Europejska dąży do usunięcia prawnych barier w całej wspólnocie i do jak największego ujednolicenia wewnętrznego rynku. Unijne dyrektywy dotyczą gospodarki i wymiany handlowej, w tym transgranicznej. Paradoksalnie, mimo legendarnej biurokratyzacji i dużej ilości regulacji, handel w ramach wspólnoty staje się łatwiejszy. Nieco trudniej prowadzić interesy poza granicami Unii, przeszkodą są różne systemy prawne, ograniczenia przy imporcie towarów lub wysokie taryfy celne. Przed rozpoczęciem działalności w innym kraju warto wiedzieć, na co należy się przygotować.

Istotą Wspólnoty Europejskiej są cztery podstawowe swobody: przepływu osób, kapitału i towarów oraz świadczenia usług, ustanowione w celu stworzenia obszaru swobodnej cyrkulacji ekonomicznej. Swobodny przepływ towarów, kluczowy dla branży e-commerce, oznacza zniesienie przez poszczególne państwa barier takich jak cła i dodatkowe podatki inne niż te nakładane na produkty krajowe oraz ograniczenia ilościowe. Nazywane jest to zakazem dyskryminacji, natomiast zakaz protekcji dotyczy nakładanie podatków bezpośrednich mających chronić inne produkty i wprowadzania zakazów ilościowych. Do tego należy dodać wzajemne uznawanie standardów oraz pewne wyjątki dotyczące ochrony krajowych rynków. Przed wprowadzeniem towarów na rynek UE nale ży upewnić się, czy produkty spełniają wymagania w zakresie ochrony zdrowia ludzi i zwierząt, a także ochrony środowiska i praw konsumenta. Przedsiębiorcy mają również obowiązek zgłaszania przepływów handlowych powyżej progów ustalanych przez indywidualnie przez kraje członkowskie.

Działalność e-commerce regulują przepisy o handlu elektronicznym, sprzedaży na odległość i sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa. Przy takiej formie zawierania umów konsumentowi przysługuje szczególna ochrona. Po pierwsze przedsiębiorca musi dopełnić obowiązku informacyjnego przed zawarciem umowy, dlatego na stronie sklepu muszą znaleźć się następujące informacje:

dane przedsiębiorcy,
podstawowe cechy towarów lub usługi,
łączna cena wraz z podatkami, a także opłata za przesyłkę i inne dodatkowe koszty,
sposoby płatności i dostawy w UE,
opis procedury reklamacyjnej,
informacje o prawie do odstąpienia od umowy: warunki, terminy i opis procedury,
koszty i sposoby zwrotu,
termin w którym oferta lub cena pozostają wiążące.

Po zawarciu umowy konsument musi otrzymać potwierdzenie jej zawarcia wraz z wyżej wymienionymi informacjami, w razie wątpliwości to przedsiębiorca musi udowodnić, że spełnił powyższe wymagana.

Towary muszą zostać dostarczone bez zbędnej zwłoki i jeśli w umowie nie wskazano inaczej, nie później niż 30 dni od zawarcia umowy. Jeśli to niemożliwe, klient może zwrócić się o dodatkowy termin, i gdy ten nie zostanie dotrzymany, może rozwiązać umowę i zażądać zwrotu pieniędzy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy termin dostawy ma istotne znaczenie (np. w przypadku sukni ślubnej), gdy towar nie dotrze na czas, klient może rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym i ma prawo do pełnego zwrotu kosztów. Zazwyczaj to sprzedawca organizuje przesyłkę i zamawia przewoźnika, dlatego jest odpowiedzialny za to, co dzieje się z towarami i ponosi koszty ewentualnego uszkodzenia towarów w trakcie dostawy w Unii Europejskiej.

Podatki VAT w Unii Europejskiej i akcyza

Podatki w Unii Europejskiej można podzielić na bezpośrednie i pośrednie. Te drugie są zawarte w cenach produktów, w krajach członkowskich należy pamiętać przede wszystkim o dwóch z nich.

a) VAT – podatek od towarów i usług

Jeden z podstawowych podatków, dostarcza budżetom znaczną część przychodów. W UE ustalona jest dolna granica stawki podstawowej podatku VAT - 15%. Nie ma za to górnego limitu, w tej chwili najwięcej na świecie płacą Węgrzy - 27%. Kraje członkowskie mogą stosować, jedną stawkę obniżoną oraz zgodnie z wynegocjowanymi warunkami stawki przejściowe, np. w Polsce funkcjonuje obniżona stawka 8% i preferencyjna 5%. Stawka zerowa VAT może być stosowana jedynie w stosunku do dostaw wewnątrzwspólnotowych oraz eksportu towarów do krajów trzecich (niebędących członkami UE). Każdy podatnik musi posiadać numer identyfikacji podatkowej nazywany VAT UE, to nic innego jak NIP poprzedzony kodem literowym, np. PL. Numer ten nadaje urząd skarbowy po rejestracji przy pomocy druku VAT-R, gdy już się go uzyska, należy się nim posługiwać przy każdej transakcji.

Obowiązki w zakresie VAT zależą od kraju dostawy w UE, rodzaju towarów lub usług oraz statusu prawnego kontrahentów. Transakcje między firmami (model B2B) zarejestrowanymi, jako podatnicy VAT UE nie są obłożone daniną są to wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów (WDT). Taką dostawę trzeba odpowiednio udokumentować, a także uwzględnić, że nie przy każdej operacji tego typu obowiązuje stawka 0%. Należy też stale śledzić zmiany w prawodawstwie, w obliczu wielu nadużyć, m.in. słynnych karuzel VAT-owskich, Komisja Europejska przygotowuje przepisy, które mają ujednolicić europejski system podatkowy. Pomaga też w tym system VIES, w którym można zweryfikować numer i wiarygodność kontrahenta. Należy też pamiętać o INTRASTAT, jeśli obrót przekracza określone limity. Ich wysokość jest określana odrębnie w każdym państwie członkowskim i ma przede wszystkim cele statystyczne.

Przy sprzedaży i wysyłce bezpośrednio do konsumentów (B2C) w innym kraju UE, z reguły wymagana jest rejestracja firmy i opodatkowanie wg stawek obowiązujących w kraju wysyłki – chyba że wartość sprzedaży w danym roku podatkowym nie przekracza określonego progu. Progi sprzedaży, od których rejestracja jest obowiązkowa, są publikowane na stronach prowadzonych przez instytucje krajowe i unijne, np. pod tym linkiem.

b) akcyza

Akcyzę stosuje się w dwóch przypadkach: aby ograniczyć spożycie produktów lub ze względu na duże zyski z działalności (niskie koszty produkcji, a wysokie spożycie). W krajach Unii podatek akcyzowy dotyczy alkoholu i napojów alkoholowych, produktów energetycznych i energii elektrycznej oraz wyrobów tytoniowych. Wspólne są zasady produkcji, przemieszczania i przechowywania wyrobów akcyzowych oraz wymiaru i poboru akcyzy od tych wyrobów, natomiast stawki akcyzy na poszczególne wyroby są określane przez poszczególne państwa, ale nie mogą być niższe od poziomów ustalonych w dyrektywach. W przypadku sprzedaży przez internet obowiązują specjalne zasady, zwłaszcza w odniesieniu do niektórych towarów, takich jak tytoń. Szczegółowe zasady dotyczące podatków znajdziesz na stronach instytucji, pod tym linkiem.

Opakowania i wysyłka paczek do dostaw w UE

Nie tylko obrót towarami podlega regulacjom, równie istotne dla e-commerce są przepisy dotyczące opakowań. W pierwszej kolejności dotyczą składowania i utylizacji, tak jak ostatnia dyrektywa UE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych z 30 maja 2018 roku nazywana też dyrektywą plastikową. Jej celem jest ograniczenie opakowań z tworzyw sztucznych oraz plastikowych przedmiotów jednorazowego użytku i wyznacza długoterminowe cele dla materiałów opakowaniowych – do 2030 roku opakowania muszą być zdatne do recyklingu co najmniej w 70%, zaś cały plastik w nich użyty powinien być przetwarzany. Unijni eksperci dostrzegają, że wraz ze wzrostem branży e-commerce problem odpadów opakowaniowych rośnie i mimo że dyrektywa plastikowa dotyczy przede wszystkim producentów i sklepów stacjonarnych, to kolejne rozporządzenia z pewnością pójdą dalej.

Dodatkowo poszczególne państwa członkowskie, wprowadzają własne przepisy proekologiczne. W Niemczech od początku 2019 roku obowiązuje ustawa Stiftung Zentrale Stelle Verpackungsregister, zwana VerpackG. Przedsiębiorcy działający w Niemczech lub choćby wysyłający do tego kraju swoje towary muszą pamiętać o obowiązku rejestracji oraz zawarcia umowy o utylizacji odpadów. Dotyczy to każdego podmiotu, który wprowadza do obrotu konsumenckiego swoje towary w opakowaniach. Nieprzestrzeganie tych regulacji może skutkować wysokimi karami. Choć niemieckie regulacje mogą wydawać się rewolucyjne i daleko idące, dla przedsiębiorców posługujących się opakowaniami nie mogą być zaskoczeniem. Podobne systemy istnieją we wszystkich krajach Unii Europejskiej, w tym także w Polsce i dla mniejszych przedsiębiorców mogą stanowić biurokratyczne i logistyczne wyzwanie - tutaj przeczytasz na temat opakowań w sklepach internetowych.

Dodatkowo należy pamiętać, że nie wszystkie przedmioty można wysyłać w standardowych paczkach. W państwach Unii, poza towarami wymagającymi specjalnych pozwoleń (np. broni) nie można w ten sposób transportować, np. biżuterii, żywych roślin czy napinaczy do pasów.

Inne przepisy dotyczące sklepów internetowych i dostaw w UE

a) RODO

Osławione RODO, czyli ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych, obowiązuje od 26 maja 2018 roku i dotyczy wszystkich, którzy przetwarzają dane osobowe. W świetle tych przepisów sklepy internetowe są administratorami danych swoich klientów, dlatego muszą dbać o ich prawidłowe zabezpieczenie przed wyciekami, a także informować o celu oraz zakresie przetwarzania danych, w tym teleadresowych. Dyrektywa wywołała duże poruszenie w firmach funkcjonujących w Unii, a jej wpływ i zasady stosowania opisano w wielu artykułach oraz poradnikach.

b) zakaz geoblokowania

W praktyce oznacza, że nie można blokować dostępu do strony internetowej i uniemożliwiać zakup towarów ze względu na lokalizację użytkownika. Niedozwolone jest też arbitralnie narzucanie języka witryny i automatyczne przekierowywanie: jeśli istnieje kilka wersji językowych strony klient powinien mieć możliwość ręcznego wyboru. Nie można też dyskryminować klientów ze względu na kraj, jeśli np. prowadzisz stronę w wersji niemieckiej i polskiej i na drugiej ceny są niższe, to zgodnie z prawem klient z Niemiec może zamówić produkt ze strony polskiej. Nie masz jednak obowiązku wysyłać towaru na teren innego kraju członkowskiego. Jeśli nie oferujesz wysyłki w danym kraju europejskim to klient powinien sam ją sobie zorganizować lub odebrać towar osobiście.

c) rozporządzenie o transgranicznych usługach doręczania paczek

Rozporządzenie, które weszło w życie 22 maja 2018 roku, ma wspierać transgraniczny handel elektroniczny, ułatwiając konsumentom i przedsiębiorstwom porównywanie cen dostaw przesyłek w całej Unii. Przepisy nakazują operatorom publikację cenników dla podstawowych usług paczkowych: krajowych i zagranicznych, a krajowi regulatorzy mają obowiązek ocenić ich przystępność dla konsumentów. Poza tym Komisja Europejska ma publikować ceny na specjalnej stronie, co umożliwi konsumentom i przedsiębiorstwom porównanie taryf transgranicznych. Ma to zwiększyć zaufanie konsumentów do zakupów poza granicami swojego kraju oraz zwiększyć konkurencyjność na rynku usług kurierskich.

d) kontrole sanitarne

Każdy kraj Unii może nakładać własne ograniczenia jeśli chodzi o kontrole sanitarne, szczególnie w przypadku produktów rolniczych i spożywczych. Z takimi regulacjami możemy mieć do czynienia w wyniku rozprzestrzeniania się różnych chorób (ostatnio Afrykańskiego Pomoru Świń) czy z aktualnej sytuacji polityczno-gospodarczej danego kraju. Takie ograniczenia mogą mieć jedynie okresowy charakter.

***

To pierwsza z dwóch części artykułu na temat dostaw i zwrotów w Unii Europejskiej. Kliknij w ten link, jeśli chcesz zobaczyć drugą część - poruszamy w niej temat zwrotów: w UE >> Dostawy i zwroty w Unii Europejskiej cz. 2/2 <<